WSTĘPNIAK

Witam serdecznie na mojej stronie

Geoturystyka jest jedną z rodzajów poznawczej i zrównoważonej turystyki, która coraz częściej pojawia się w ofercie spędzania wolnego czasu w Polsce i na całym świecie. Tworzone są geoparki, trasy i obiekty geoturystyczne, panele terenowe z informacjami o budowie geologicznej, skałach, minerałach i skamieniałościach, nieczynne kamieniołomy przystosowywane są do funkcji turystycznej, a giełdy minerałów i skamieniałości przeżywają renesans. Ale geoturystyka to coś więcej…
Geourystyka jest dla osób bardziej wymagających, dla tych, którzy chcąc poznawać odwiedzane regiony wybierają oferty nietypowe, oryginalne, ciekawe i niebanalne. Geoturystyka oferuje możliwość zapoznania się z historią naturalną naszej planety, historią 4,5 mld lat przemian kontynentów, oceanów, życia na Ziemi.
Czy ciekawi Cię, dlaczego i w jaki sposób powstają wodospady, wulkany, jaskinie, doliny rzeczne, góry, pustynie, kaniony itp. czyli te obiekty, które często odwiedzasz podczas wypoczynku? Czy chcielibyście wiedzieć jak odczytywać informacje zapisane w skałach nie studiując geologii i nie przeglądając stosu książek w bibliotece? Czy fascynują Cię skamieniałości, minerały i chciałbyś dowiedzieć się czegoś więcej, a może nawet samodzielnie odkopać znaleziska? Jeśli tak, to dobrze trafiłeś. Dzięki geoturystyce ta wiedza wychodzi poza grupę nielicznych pasjonatów geologii czy naukowców i dociera do szerokiego grona odbiorców.
Geoturystyka pokaże Ci nie tylko fascynujący świat przyrody ale również historię odkryć geologicznych, sylwetki wielkich geologów, zastosowanie skał i minerałów w życiu codziennych, a także wpływ budowy geologicznej i ukształtowania terenu na tradycje i kulturę lokalnych mieszkańców.

E-podręcznik "Dokumentowanie i waloryzacja geostanowisk dla geoturystyki i geoparków"

Dokumentowanie i waloryzacja geostanowisk dla geoturystyki i geoparków autorstwa Krzysztofa Miśkiewicza, Anny Waśkowskiej oraz Ewy Małgorzaty Welc to kolejny podręcznik akademicki do geoturystyki. Opracowanie poświęcone jest przede wszystkim zagadnieniom praktycznym, ale przedstawia też wiedzę fundamentalną, porządkuje terminologię i wskazuje kierunki badawcze w geoturystyce. Adresowany jest do wszystkich zainteresowanych tematyką geoturystyczną i geoparkową, a w szczególności do studentów, nauczycieli, przewodników turystycznych, pracowników instytucji i organizacji zajmujących się promocją, zarządzaniem oraz rozwojem regionalnym.

Podręcznik jest dostępny on-line jak również w formie pliku pdf na stronie Open AGH w wersji polskojęzycznej (PL) oraz angloję
zycznej (EN)
. Praca doskonale wpisuje się w nurt Otwartych Zasobów Edukacyjnych (OZE).


                   

Ochrona obiektów geologicznych w praktyce - przykład rezerwatu przyrody Prządki

    Sukcesja roślinności jest zjawiskiem naturalnym ale nie zawsze korzystnym, szczególnie z punktu widzenia geoturystyki. Zasłonięte przez drzewa formy skałkowe nie są już tak atrakcyjne wizualnie, a często utrudniony jest do nich dostęp i możliwość prowadzenie geoedukacji i geoturystyki. Porastanie roślinnością jest zatem zagrożeniem dla form skałkowych, a jedną z metod ochrony jest ich oczyszczanie i odsłanianie. W miarę możliwości, jeśli nie występują rzadkie, zagrożone gatunki flory i fauny, powinno się miejscami prowadzić takie prace. W przypadku rezerwatu przyrody Prządki im. Prof. Henryka Świdzińskiego, ochronie podlegają przede wszystkim formy skałkowe oraz cenne porosty, dlatego zasłaniające widok drzewa mogą być częściowo usuwane. Patrząc na archiwalne zdjęcia rezerwatu i porównując je ze współczesnym krajobrazem można odnieść wrażenie, że rezerwat traci, a nie zyskuje na swojej wartości. Należy podkreślić - światowej wartości - geostanowisko ma bowiem walor ponadregionalny i należy do jednych z najcenniejszych obiektów przyrodniczych Europy. 

Prządki, rezerwat, geoturystyka

Źródło zestawienia: Welc, E., & Miśkiewicz, K. (2019). Geoturystyka i geoedukacja w rezerwacie przyrody nieożywionej „Prządki” im. prof. Henryka Świdzińskiego. Geotourism/Geoturystyka, 56–57(1–2), 11–42.

A – porośnięte lasem wzgórze z obszarem rezerwatu „Prządki”, fot. K. Miśkiewicz.; B – na pierwszym planie skałki grupy „Herszt”, dalej grupa skalna „Przadka-Baba”. W tle ruiny zamku Kamieniec. Fotografia wykonana w latach 1918-1939 przez Henryka Poddębskiego na potrzeby Archiwum Ilustracji Ilustrowanego Kuriera Codziennego (źródło: baza Narodowego Archiwum Cyfrowego, www 7); C – skałki grupy „Prządka-Baba” zasłonięte przez roślinność, fot. K. Miśkiewicz; D –skałki grupy „Prządka-Baba” utrwalone na fotografii z lat 1958-1960 wykonanej przez G. Russa, pocztówka Polskigo Towarzystwa Turystyczno-Krajoznawczego (źródło: baza fotografii „Fotopolska.eu”)


Geopark UNESCO Łuk Mużakowa

Geopark UNESCO Łuk Mużakowa jest pierwszym, i jak na razie jedynym geoparkiem w Polsce zarejestrowanym na światowej liście geoparków UNESCO (http://www.unesco.org/new/en/natural-sciences/environment/earth-sciences/unesco-global-geoparks).

Warto przypomnieć fakt, że obecnie organizacja UNESCO przyznaje swoje certyfikaty w trzech grupach, równorzędnych jeśli chodzi o rangę i prestiż, stąd trzy listy najwspanialszych obiektów i obszarów świata: dziedzictwa kulturowego i przyrodniczego UNESCO, rezerwatów biosfery UNESCO i geoparków UNESCO. Dziedzictwo geologiczne Ziemi zostało zatem docenione przez UNESCO i stało się elementem dziedzictwa światowego o szczególnym znaczeniu i ochronie, nie mniejszej niż wartości biotyczne czy kulturowe.

Prace nad utworzeniem Geoparku Łuk Mużakowa rozpoczęto już w latach 1999-2001, geopark otrzymał certyfikat krajowy w 2009 r., następnie certyfikat europejski w 2011 r., a od 2015 r. jest na liście światowych geoparków UNESCO. Najważniejsze „cechy wyłączności” geoparku Łuk Mużakowa to unikatowe krajobrazy związane z oddziaływaniem lądolodów plejstoceńskich, działalnością górniczą oraz obecnością architektury ogrodowej. Geopark ma charakter transgraniczny – łączy obszary Saksonii i Brandenburgii w Niemczech oraz woj. lubuskie (pow. żarski) w Polsce.

Historia Łuku Mużakowa zaczyna się ok. 13 mln lat temu, kiedy to powstały pokłady węgla brunatnego na tym terenie. Zostały one jednak przykryte osadami młodszymi i dopiero lądolód wycisnął węgiel na powierzchnie dzięki czemu surowiec mógł być eksploatowany. Lądolód utworzył unikatowa strukturę geologiczną - wał (morena czołowa) w kształcie podkowy oraz znacznie zdeformował osady podłoża (fałdy i łuski) co geolodzy nazywają zaburzeniami glacitektonicznymi. Górnicza działalność człowieka doprowadziła do powstania pojezierza antropogenicznego. Szczególnymi atrakcjami turystycznymi są właśnie tzw. „kolorowe jeziorka” czyli sztuczne zbiorniki wodne zabarwione wraz z ich otoczeniem różnymi pierwiastkami, minerałami, wykwitami bakterii. Warto przespacerować się przygotowaną trasą geoturystyczną „Dawna kopalnia Babina” z licznymi tablicami geoturystycznymi, platformami widokowy oraz wieżą widokową. Perłą kulturową jest niewątpliwie Park Mużakowski z pierwszej połowy XIX w. wraz zamkiem księcia Pücklera, gdzie zorganizowano wspaniałą wystawę multimedialną. Po niemieckiej stronie geoparku warto zobaczyć Park Różaneczników i Azalii w Kromlau, wejść na wieżę widokową “Schweren Berg” by zobaczyć „księżycowy” krajobraz czynnej kopalni węgla brunatnego oraz pospacerować w Parku Głazów Narzutowych w Nochten – unikalnym parku geologiczno-botanicznym.

Po geoparku oprowadzają licencjonowani przewodnicy mużakowscy (http://luk.muzakowski.pl) – warto skorzystać, gdyż historia geologiczna nie jest dobrze czytelna na tym obszarze i aby ją zrozumieć i docenić, wymaga interpretacji i wizualizacji geoturystycznej. Pomagają w tym dostępne tablice w terenie, a także bogata literatura popularnonaukowa. W Łęknicy znajduje się siedziba Stowarzyszenia Geopark Łuk Mużakowa i punkt informacyjny. Oprócz tras spacerowych w Geoparku Łuk Mużakowa dostępne są liczne trasy rowerowe zachęcające do tego typu aktywności.

Obowiązkowo do zwiedzania obszar dla wszystkich miłośników geoturystyki!

Wybrane źródła:

Haracz, P., Iwlew, B., Jagiełło, K., Koźma, J., & Maciantowic, M. (2012). Europejski Geopark Łuk Mużakowa z trzech różnych stron ... Stowarzyszenie Geopark Łuk Mużakowa. https://www.pgi.gov.pl/docman-dokumenty-pig-pib/docman/geoturystyka/luk-muzakowa/1279-ksiazka-luk-z-3-stron/file.html
Heyduk, T., Jerzak, L., Koźma, J., & Sobera, R. (2005). Park Mużakowski i atrakcje geoturystyczne okolic Łęknicy (Muskauer Park und die geotouristischen Sehenswürdigkeiten in der Umgebung von Łęknica). http://www.wrota.lubuskie.pl/system/obj/2232_Przewodnik_Park_Muzakowski.pdf
Koźma, J. (2011). Transgraniczny geopark Łuk Mużakowa. Przegląd Geologiczny, 59(4), 276–290.
Koźma, J. (2012). Ścieżka geoturystyczna „Dawna kopalnia Babina”. Folder         informacyjny. http://www.geosciezkababina.pl
Maciantowicz, M., & Koźma, J. (2014). Łuk Mużakowa po obu stronach Nysy Łużyckiej. Przewodnik geologiczno-turystyczny. Chroma Drukarnia Krzysztof Raczkowski.

 Ścieżka geoturystyczna "Stara kopalnia Babina"












Park Mużakowski










Park Azalii





Park Głazów

 







Atrakcje geoturystyczne i geo-produkty Polski - mapa

Mapa geoturystyczna Polski jest w budowie ale geo-atrakcji i geo-produktów ciągle przybywa :)

Mapa obejmuje wybrane geostanowiska, muzea geologiczne (petrograficzne, mineralogiczne, paleontologiczne), obiekty związane z dziedzictwem górniczym, utworzone i projektowane geoparki, dinoparki, geocentra, parki geologiczne, lapidaria, trasy geoturystyczne, trasy podziemne, obszary i obiekty chronione ze względu na przyrodę nieożywioną, uzdrowiska, wydarzenia promujące geodziedzictwo Polski, geo-produkty, geo-atrakcje itp.




Wybrane bazy potencjalnych atrakcji geoturystycznych Polski dostępne w sieci:
- Centralny Rejestr Geostanowisk Polski
- Katalog obiektów geoturystycznych Polski cz. I
- Katalog obiektów geoturystycznych polski cz. II
- Jaskinie Polski
- The Polish Database of Representative Geosites
- Geostrada Sudecka
- Żywa Planeta - muzea minerałów i skamieniałości w Polsce
- Żywa Planeta - parki dinozaurów w Polsce
- Żywa Planeta - katalog tras podziemnych i jaskiń
- Wody mineralne, termalne i uzdrowiska Polski
- Magazyn GEOTOURISM/GEOTURYSTYKA
- Dziedzictwo geologiczne województwa śląskiego
- Mapy geologiczno-turystyczne PIG
- Geotyda i Małopolski Szlak Geoturystyczny


II Forum Geo-Produkt - komunikat 2

Organizacja II Forum GEO-PRODUKT 2016 zbliża się do finału, lista uczestników jest już zamknięta, wszystko przygotowane:) Geoturystyka blog bierze czynny udział w współorganizowaniu spotkania w Krakowie.
Dla nieobecnych udostępniamy: materiały warsztatowe oraz listę uczestników




II Forum Geo-Produkt - komunikat 1

Katedra Geologii Ogólnej i Geoturystyki AGH oraz Geopark Kielce

zapraszają na: 

II Ogólnopolskie „Forum GEO-PRODUKT”


Organizatorzy: Katedra Geologii Ogólnej i Geoturystyki AGH oraz Geopark Kielce,
Miejsce: AGH Akademia Górniczo-Hutnicza, Wydział Geologii, Geofizyki i Ochrony Środowiska;
Kraków, al. Mickiewicza 30, budynek A-O, sala 213 im. Ignacego Domeyki,
Data: 27-28.10.2016


pliki do ściągnięcia: formularz zgłoszeniowykomunikat 1

TEMATY WARSZTATÓW

Tworzenie geoparków – od pomysłu do geoparku UNESCO (Jacek Koźma, Michał Poros, Robert Tarka)
  • procedury tworzenia geoparków w Polsce w świetle wymogów europejskich/globalnych geoparków UNESCO,
  • organizacja i działalność sieci geoparków UNESCO, ewaluacja i reewaluacja geoparków oraz wyzwania z tym związane dla środowiska polskiego,
  • Polskie Forum Geoparków i rada ekspercka ds. geoparków – instytucjonalizacja działań geoparkowych w Polsce – problemy i wyzwania,
  • od inicjatywy lokalnej do europejskiego geoparku – znaczenie współpracy lokalnej i regionalnej przy tworzeniu geoparków w Polsce – wybrane doświadczenia, kluczowe problemy.

Ochrona a zagospodarowanie obiektów geologicznych – aspekty prawne i organizacyjne (Agnieszka Chećko, Jan Urban, Marek Zarankiewicz)
  • pojęcie dziedzictwa geologicznego i jego ochrona konserwatorska w praktyce przygotowywania i realizacji planów ochrony,
  • aspekty prawne ochrony i zagospodarowania stanowisk geologicznych,
  • konflikty w zakresie: ochrona bio- i georóżnorodności,
  • stan obecny i potrzeby organizacji ochrony przyrody nieożywionej w Polsce.

Geologia niejedną ma twarz - edukacja i popularyzacja nauk 

o Ziemi (Andrzej Boczarowski, Julia Jankowska, Martyna Sutowicz)
  • metody i narzędzia w edukacji geologicznej – wady i zalety, koszty, dobór w zależności od odbiorców, innowacje,
  • jak skutecznie promować geologię – przykłady własnych doświadczeń, kontakt z mediami, interakcja z odwiedzającymi,
  • współpraca ze szkołami w zakresie popularyzacji nauk o Ziemi,
  • od lokalnego dziedzictwa do geoedukacji, czyli jak budować ofertę edukacyjną na bazie lokalnej geologii.

Pozyskiwanie funduszy na tworzenie i rozwój geo-produktów (Michał Poros, Małgorzata Stanasiuk-Mordalska)
  • fundusze na geoturystykę – gdzie i jak szukać?
  • formuła tworzenia projektów: czy tworzymy projekt pod program finansowy, czy szukamy programu dla stworzonego projektu?
  • projekty ,,miękkie’’ i infrastrukturalne w kontekście geoturystyki,
  • projekty partnerskie w geoturystyce – główne problemy i wyzwania.

Partnerstwo lokalne i regionalne dla rozwoju geoturystyki (Ewelina Rozpędowska, Robert Tarka)
  • jak przekonać potencjalnych partnerów do geoturystyki,
  • problemy w podejmowaniu współpracy z różnymi podmiotami: jednostkami samorządowymi, jednostkami naukowymi, przedsiębiorcami, stowarzyszeniami, organizacjami pożytku publicznego itp.,
  • jakie są oczekiwania gmin, a jakie możliwości pomysłodawców,
  • zadania jednostek naukowych w partnerstwie lokalnym i regionalnym oraz rola lokalnych przedsiębiorców.

Projektowanie tablic geoturystycznych (Krzysztof Miśkiewicz, Ewa Welc, Witold Wesołowski)
  • potencjał edukacyjny geostanowisk w kontekście wyboru i przygotowania tematów do prezentacji na tablicach geoturystycznych,
  • geointerpretacja czyli konstrukcja tekstu i wybór metod graficznych dla szerokiego grona odbiorców,
  • sposoby prezentacji zagadnień geologicznych – przykłady dobre i złe,
  • wybrane doświadczenia w odbiorze paneli geoturystycznych przez turystów.